logotype
logotype

Literatura - historia, archeologia, językoznawstwo

Na początek zacznij od:
  • В. И. Кулаков, История Пруссии до 1283 года, 2003;
  • J. Okulicz, Pradzieje ziem pruskich od późnego paleolitu do VII w. n. e., 1973;
  • Ł. Okulicz-Kozaryn, Dzieje Prusów, 1997;
  • P. Szczurowski, Prusowie – Prūsai, 2021;
  • K. Friedrich, Inne Prusy: Prusy Królewskie i Polska między wolnością a wolnościami (1569-1772), 2005
Pełna lista:
  • J. Antoniewicz, Bałtowie zachodni w V w. p. n. e. – V w. n. e. Terytorium, podstawy gospodarcze i społeczne plemion prusko-jaćwieskich i letto-litewskich, 1979;
  • V. Baranov, V. Ivakin, Burials with Weaponry in the Ostriv Baltic Graveyard in the Middle Dnieper Area (Excavated in 2017 and 2018), „Acta Historica Universitatis Klaipedensis”, 37, 2018;
  • J. Basanavičius, K. Būga, Apie senovės prūsų raštą ir Videvuto vėliavą, 1926;
  • E. Berneker, Die preussische Sprache. Texte, Grammatik, etymologisches Wörterbuch, 1896;
  • A. Bezzenberger, Die Bildung der altpreussischen Personennamen. Ein Versuch ihrer Deutung, „Altpreussische Monatsschrift”, 13, 1876;
  • G. Białuński, Drogi zaniku Prusów (XII-XVII w.), „Studia Angerburgica”, 7, 2002;
  • G. Białuński, Emigracja Prusów w XI-XIV wieku, „Pruthenia”, 3, 2008;
  • G. Białuński, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do roku 1568). Starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), 2002;
  • G. Białuński, Misja prusko-litewska biskupa Brunona z Kwerfurtu, 2010;
  • G. Białuński, O świętym Wojciechu raz jeszcze, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 2, 2002;
  • G. Białuński, O zasiedleniu ziemi lubawskiej w okresie przedkrzyżackim w świetle źródeł pisanych i toponomastycznych, „Pruthenia”, 4, 2009;
  • G. Białuński, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początków XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, 1996;
  • G. Białuński, Pruskie związki terytorialno-osadnicze w dorzeczu środkowej Łyny w XIII wieku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1, 2004;
  • G. Białuński, Przemiany społeczno-ludnościowe południowo-wschodnich obszarów Prus Krzyżackich i Książęcych (do 1568 roku), 2001;
  • G. Białuński, Stan badań historycznych nad dziejami Prusów po 1945 roku, „Pruthenia”, 1, 2006;
  • G. Białuński, Studia z dziejów rycerskich i szlacheckich rodów pruskich (XIII-XVI wiek), 1, 2012;
  • G. Białuński, Współcześni Prusowie. Grupy „Tolkemita” i „Prusa” w Niemczech, „Masovia”, 2, 1999;
  • G. Białuński, Ysegups – ‘maior rex Galindiae’, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 2, 2010;
  • M. Biskup, R. Czaja (red.), Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Władza i społeczeństwo, 2008;
  • M. Biskup, G. Labuda, Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach. Gospodarka – Społeczeństwo – Państwo – Ideologia, 1986;
  • A. Bitner-Wróblewska, W. Wróblewski, Aestii Tacyta. Kim naprawdę byli?, „Barbaricum”, 11, 2015;
  • E. Bojtár, Foreword to the Past. A Cultural History of the Baltic People, 1999;
  • F. Bopp, Über die Sprache der alten Preussen in ihren verwandtschaftlichen Beziehungen, 1853;
  • E. Christiansen, Krucjaty północne, 2014;
  • J. Chwalibińska, Ród Prusów w wiekach średnich, 1948;
  • G. Česnys, V. Kučinskas, The Balts and the Finns in historical perspective. A multidisciplinary approach, „Acta Medica Lituanica”, 11, 3, 2004;
  • Ł. Ćwikła, Ród Prusów w Łęczyckiem, Sieradzkiem i Sandomierskiem do XVI wieku. Rozsiedlenie-majątki-kariery, 2019;
  • W. Długokęcki, Instytucje wodzostwa u Prusów w XIII wieku w: J. Banaszkiewicz, M. Kara, H. Mamzer (red.), Instytucja „wczesnego państwa” w perspektywie wielości i różnorodności kultur, 2013;
  • W. Długokęcki, Prusy we wczesnym średniowieczu (IX-XIII wiek) w: M. Dygo, W Fałkowski (red.), Bruno z Kwerfurtu. Osoba-dzieło-epoka, 2010;
  • W. Długokęcki, Uwagi o genezie i rozwoju wczesnośredniowiecznych Prus do początków XIII wieku, „Pruthenia”, 2, 2006;
  • A. Dobrosielska, Historia a tożsamość. Prusowie i dzieje ziem pruskich w kontekście działania współczesnych polskich i zagranicznych stowarzyszeń oraz bractw w: E. Kledzik, M. Michalski, M. Praczyk (red.), „Ziemie Odzyskane”. W poszukiwaniu nowych narracji, 2018;
  • A. Dobrosielska, Opór, oportunizm, współpraca. Prusowie wobec zakonu krzyżackiego w dobie podboju, 2017;
  • J. Endzelin, Altpreussische Grammatik, 1944;
  • A. Fischer, Etnografia dawnych Prusów, 1937;
  • I. Fonnesberg-Schmidt, Papieże i krucjaty bałtyckie 1147-1254, 2009;
  • H. Gerlach, Nur die Name blieb. Glanz und Untergang der Alten Preusen, 1978;
  • G. Gerullis, Die altpreussischen Ortsnamen, 1922;
  • S. Gouguenheim, Krzyżacy, 2012;
  • K. Górski, Zakon Krzyżacki a powstanie państwa pruskiego, 1977;
  • K. Górski, Zanik dawnych Prusów, „Zapiski Historyczne”, 47, 4, 1982;
  • K. Grążawski, O tak zwanej częściowej okupacji ziemi chełmińskiej przez Prusów – głos w dyskusji, „Pruthenia”, 3, 2008;
  • E. Hill, Phonological evidence for a Proto-Baltic stage in the evolution of East and West Baltic, „International Journal of Diachronic Linguistics and Linguistic Reconstruction”, 13, 2016;
  • M. J. Hoffmann, Kultura i osadnictwo południowo-wschodniej strefy nadbałtyckiej w I tysiącleciu p. n. e., 2000;
  • M. F. Jagodziński, Przynależność kulturowa rejonu ujścia Wisły od I do IX wieku w świetle źródeł archeologicznych i historycznych, „Pruthenia”, 8, 2013;
  • M. F. Jagodziński, Truso. Między Weonodlandem a Witlandem, 2010;
  • M. Jagodziński, Scandinavians and West-Balts. Contribution to the Study on the Issue of the Influence of the Scandinavians on the Development of Settlement and Economic-Political Structures in West-Balts during the Viking Age, „Quaestiones Medii Aevi Novae”, 19, 2014;
  • S. Junttila (red.), Contacts between the Baltic and Finnic languages, „Uralica Helsingiensia”, 7, 2015;
  • P. Kawiński, Sacrum w wyobrażeniach pogańskich Prusów. Próba interpretacji na pograniczu historii i etnologii religii, 2018;
  • А. С. Кибинь, Ятвяги в Х–XI вв.: „балтское племя” или „береговое братство”?, „Studia Slavica et Balcanica Petropolitana”, 2, 2008;
  • R. Klimek, Kamienie kultowe na ziemiach pruskich w: R. Klimek, S. Szczepański, Kamienie w historii, kulturze i religii, 2010;
  • M. Klussis, Słownik odbudowanego języka pruskiego: prusko-polski, polsko-pruski. Bāziskas prūsiskai-pōliskas wirdeīns per tālaisin laksikis rekreaciōnin (sembas dialakts). Bazowy słownik polsko-pruski dla dalszego odrodzenia leksyki (dialekt sambijski), wersja elektroniczna, 1998-2005-2006;
  • Z. Kobyliński (red.), Grodziska Warmii i Mazur 1. Stan wiedzy i perspektywy badawcze, 2013;
  • Z. Kobyliński (red.), Grodziska Warmii i Mazur 2. Nowe badania i interpretacje, 2016;
  • Z. Kobyliński (red.), Katalog grodzisk Warmii i Mazur, 1-2, 2017;
  • J. Kolendo, Ziemie u południowo-wschodnich wybrzeży Bałtyku w źródłach antycznych, „Pruthenia”, 4, 2009;
  • F. Kortlandt, Prussica, 2009;
  • G. Kraft, Index verborum lingua neoprūsicae. Wirdine naunās prūsiskas billās. Wörterbuch der Neuen Prūssischen Sprache, 1985/95;
  • G. Kraft (Skalwynas), Grammātika prūsiskas billās, 1988;
  • В. И. Кулаков, Элементы письменной культуры населения земли пруссов, „КСИА”, 208, 1993;
  • В. И. Кулаков, История Пруссии до 1283 года, 2003;
  • В. И. Кулаков, Пруссы эпохи викингов. Жизнь и быт общины Каупа, 2016;
  • V. I. Kulakov, Relics of pagan funeral rituals from the 16th to the 19th century on the territory of Prussia in a comparative context (Prussia, Lithuania and Samogitia) w: S. Szczepański, P. Kawiński (red.), Tales, Myths and Legends of Ancient Prussia, 2015;
  • V. I. Kulakov, Report of Simon Grunau on the Romowe-Rikoyto cult centre w: S. Szczepański, P. Kawiński (red.), Tales, Myths and Legends of Ancient Prussia, 2015;
  • В. И. Кулаков, Трезубцы в знаковой системе пруссов эпохи викингов, „Исторический формат”, 2, 2019;
  • A. Kushniarevich i in., Genetic Heritage of the Balto-Slavic Speaking Populations. A Synthesis of Autosomal, Mitochondrial and Y-Chromosomal Data, „PLoS ONE”, 2015;
  • A. Kuzborska, Narodowe konfiguracje postaci Herkusa Montego, „Zeszyty Naukowe Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku”, 1, 2010;
  • K. Kwiatkowski, Zakon niemiecki jako „corporatio militaris”, 1, 2012;
  • S. B. Linde, O języku dawnych Prusaków. Rozbiór dzieła professora Vatera, 1822;
  • J. M. Łapo, G. Białuński (red.), Pruskie baby kamienne. Fenomen kulturowy czy europejska codzienność?, 2007;
  • H. Łowmiański, Polityka ludnościowa zakonu niemieckiego w Prusach i na Pomorzu, 1947;
  • H. Łowmiański, Prusy pogańskie, 1935;
  • H. Łowmiański, Stan badań nad dziejami dawnych Prusów, „Pruthenia”, 1, 2006;
  • H. Łowmiański, Studja nad początkami społeczeństwa i państwa litewskiego, I-II, 1931-1932;
  • K. Madela, Jak Prusowie wytwarzali zimno?, „Pruthenia”, 1, 2006;
  • D. Makiłła, Prawa pogańskich Prusów. Stan i metodyka badań, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, LXXII, 1, 2020;
  • J. Małłek, Ludność staropruska a reformacja, „Pruthenia”, 6, 2011;
  • J. Małłek, Migracje ludności niemieckiej, polskiej i litewskiej na ziemie pruskie w XIII-XVIII wieku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 4, 2003;
  • V. Mažiulis, Prūsu kalbos etimologijos žodynas, 1-4, 1988-1997;
  • V. Mažiulis, Prūsu kalbos istorin gramatika, 2004;
  • V. Mažiulis, Prūsu kalbos paminklai, 1-2, 1966-1981;
  • V. Merkulov, V. Kulakov, A. Semenov, The experimental testing of semi-authomated process of degraded DNA extraction and reading on ancient samples from Baltic area, ITM Web of Conferences, 18, 2018;
  • A. Mittnik i in., The genetic prehistory of the Baltic Sea region, „Nature Communications”, 9, 2018;
  • G. H. F. Nesselmann, Die Sprache der alten Preussen. An ihren Ueberresten erläutert, 1845;
  • G. H. F. Nesselmann, Thesaurus linguae Prussicæ. Der preussische Vocabelvorrath, soweit derselbe bis jetzt ermittelt worden ist, nebst Zugabe einer Sammlung urkundlich beglaubigter Localnamen, Gesichtet und zusammengestellt, 1873;
  • W. Nowakowski, Barbarzyńcy nad wschodnim Bałtykiem. Konfrontacja tekstu „Germanii” Tacyta i danych archeologicznych, „Studia i Materiały Archeologiczne”, 9, 1992;
  • W. Nowakowski, Geneza Prus – komentarz archeologa, „Pruthenia”, 3, 2008;;
  • W. Nowakowski, Korzenie Prusów. Stan i możliwości badań nad dziejami plemion bałtyjskich w starożytności i początkach średniowiecza, „Pruthenia”, 1, 2006;
  • W. Nowakowski, Od Galindai do Galinditae. Z badań nad pradziejami bałtyjskiego ludu z Pojezierza Mazurskiego, „Barbaricum”, 4, 1995;
  • J. Okulicz, Pradzieje ziem pruskich od późnego paleolitu do VII w. n. e., 1973;
  • J. Okulicz, Problemy pochodzenia Bałtów i Słowian w świetle źródeł archeologicznych i językoznawczych, „Rocznik Białostocki”, 16, 1991;
  • Ł. Okulicz, Kultura kurhanów zachodniobałtyjskich we wczesnej epoce żelaza, 1970;
  • Ł. Okulicz-Kozaryn, Dzieje Prusów, 1997;
  • L. Palmaitis, Lingwistyczne podstawy odtworzenia języka pruskiego, „Pruthenia”, 2, 2006;
  • L. Palmaitis, Misja św. Brunona w świetle zachodniobałtyjskiej (skalowskiej) hipotezy o pochodzeniu etnonimu Ruś, „Masovia”, 13, 2010;
  • L. Palmaitis, W kwestii identyfikacji języka „Katechizmów pruskich”, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 3, 2000;
  • J. Powierski, Prusowie, Mazowsze i sprowadzenie Krzyżaków do Polski, II, 1, 2001;
  • J. Powierski, Prusowie, Mazowsze i sprowadzenie Krzyżaków do Polski, II, 2, 2003;
  • J. Powierski, Prussica. Artykuły wybrane z lat 1965-1995, I, 2003;
  • J. Powierski, Prussica. Artykuły wybrane z lat 1965-1995, II, 2005;
  • J. Powierski, Uwagi o udziale Prusów w genezie struktury stanowej Państwa Krzyżackiego, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia”, 18 (128), 1982;
  • J. Powierski, Weryfikacja przekazu Herborda o antypolskim sojuszu pomorsko-prusko-ruskim w czasach Bolesława Krzywoustego, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia”, 24 (204), 1990;
  • J. Pstrusińska, Mikroskop i luneta w badaniach językoznawczych. Rozważania o nazwie Prusy, „Świat Inflant”, 5 (213), 17, 2020;
  • V. Rinkevičius, Prūsistikos pagrindai, 2015;
  • V. Rinkevičius, Prūsu kalbos kirciavimo sistema, 2009;
  • M. Rudnicki, The Olsztyn Group in the Early Medieval Archeology of the Baltic Region. The cemetery at Leleszki, 2019;
  • A. Sabaliauskas, We, the Balts, 1995;
  • W. R. Schmalstieg, An Old Prussian Grammar. The Phonology and Morphology of the Three Catechisms, 1974;
  • M. Schultze, Grammatik der altpreussischen Sprache, 1897;
  • D. A. Sikorski, Instytucje władzy u Prusów w średniowieczu (na tle struktury społecznej i terytorialnej), 2010;
  • D. A. Sikorski, Pogańscy Prusowie w konfrontacji z chrześcijańskim sacrum w: A. Pieniądz-Skrzypczak, J. Pysiak (red.), Sacrum. Obraz i funkcja w społeczeństwie średniowiecznym, 2005;
  • K. Skvortsov, The Story of a ‘Byzantine’ coin from Sambia (on the question of Balto-Avar contacts), „Barbaricum”, 11, 2015;
  • S. Srokowski, Prusy Wschodnie. Studium geograficzne, gospodarcze i społeczne, 1945;
  • M. Szal, M. Kupryjanowicz, M. Wyczółkowski, Puszcza Galindzka – kto i kiedy przyczynił się do jej wylesienia? w: I. Ciereszko, A. Bajguz (red.), Różnorodność biologiczna – od komórki do ekosystemu. Rośliny i grzyby w zmieniających się warunkach środowiska, 2013;
  • P. Szczurowski, Bitwa nad rzeką Sirgune, 2020;
  • P. Szczurowski, Pochodzenie Prusów Szczurowskich, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 2, 2017;
  • P. Szczurowski, Podbój Prus w XIII wieku. Przyczyny „krzyżackiego” sukcesu, 2019;
  • P. Szczurowski, Prusowie – Prūsai, 2021;
  • P. Szczurowski, Ród heraldyczny Prus na Mazowszu w XIII-XVI wieku, 2018;
  • K. Ślaski, Z zagadnień rozwojowych plemion bałtyckich i zachodniofińskich w okresie wczesnofeudalnym, „Światowit”, 24, 1962;
  • M. Toeppen, Historia Mazur. Przyczynek do dziejów krainy i kultury pruskiej, 1998;
  • В. Н. Топоров, Прусский язык. Словарь, 1-5, 1975-1990;
  • R. Trautmann, Die altpreussichen Personennamen, 1974;
  • R. Trautmann, Die altpreußischen Sprachdenkmäler. Einleitung, Texte, Grammatik, Wörterbuch, 1910;
  • R. Trautmann, Die Quellen der drei altpreussischen Katechismen und des Enchiridion von Bartholomaeus Willent, „Altpreussische Monatsschrift”, 46, 1909;
  • I. Vaškevičiūtė, Baltai slavų apsuptyje, „Istorija”, 65, 2007;
  • J. S. Vater, Die Sprache der alten Preußen. Einleitung, Ueberreste, Sprachlehre, Wörterbuch, 1821;
  • G. Vercamer, Siedlungs-, Sozial- und Verwaltungsgeschichte der Komturei Konigsberg in Preuβen (13.–16. Jahrhundert), 2010;
  • S. Wadyl, Studia nad kształtowaniem się pogranicza pomorsko- i mazowiecko-pruskiego we wczesnym średniowieczu, 2019;
  • S. Wadyl, M. Karczewski, M. Hoffmann (red.), Materiały do archeologii Warmii i Mazur, 1, 2015;
  • S. Wadyl, M. Karczewski, M. Hoffmann (red.), Materiały do archeologii Warmii i Mazur, 2, 2018;
  • J. Wiśniewski, Badania nad dziejami osadnictwa ziem dawnej Jaćwieży i jej pogranicza – wyniki i propozycje, „Rocznik Białostocki”, 14, 1981;
  • K. Zielińska-Melkowska, Stosunki polsko-pruskie w X-XIII wieku w: K. Zielińska-Melkowska (red.), Europa Środkowa i Wschodnia w polityce Piastów, 1997.
2013  Stowarzyszenie Prusów - Prusaspirā. Prusowie w Polsce